ASG Hukuk Ofisi Ankara idari dava avukatı olarak bu yazımızda pasaportları iptal edilenlerin başvurabilecekleri yollara değinilecektir. Pasaportları iptal edilenlerin bu yazımızı dikkatle okumasını tavsiye ederiz.
Pasaportların düzenlenmesi, verilmesi, pasaportlara sınırlama getirilmesi gibi hususlar genel olarak 5682 sayılı Pasaport Kanunu’nda düzenlenmektedir. İlgili Kanunun pasaportlara sınırlama getirilmesini düzenleyen “Pasaport veya vesika verilmesi yasak olan haller” başlıklı 22. Maddesi hükümleri şu şekildedir;
“Yurt dışına çıkmaları; mahkemelerce yasaklananlara, memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere ve terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen yurtdışındaki her türlü eğitim, öğretim ve sağlık kuruluşları ile vakıf, dernek veya şirketlerin kurucu ve yöneticisi olduğu veya bu yerlerde çalıştığı İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere pasaport veya seyahat vesikası verilmez…
Bunların yurt dışına çıkışları engellenir ve kendilerine pasaport veya vesika verilmez, verilmişse geri alınır. Birinci fıkrada yazılı makamlar tarafından pasaport verilmesi veya yurt dışına çıkması yasaklananlarla, yurt dışında kalmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu tespit edilenlerin süreleri dolan pasaportları yenilenmez, kendilerine Türkiye’ye dönmeleri için seyahat vesikası verilir. Pasaport veya pasaport yerine geçen vesikaları kaybedenlerden, bunu haklı bir sebebe dayandıramayanlarla bulundukları ülkelerden sınır dışı edilmiş olanlara, bu ülkelerden çıkarılış sebepleri gözönünde tutularak pasaport veya vesika verilmeyebilir.”
Görüldüğü üzere Pasaport Kanunu’na göre pasaportlara genel olarak iki şekilde sınırlama getirilebilmektedir. Birincisi yargı birimlerince getirilen sınırlama diğeri ise Bakanlıkça getirilen ve idari işlem niteliğinde olan sınırlamadır. İstisnai olan bir diğer sınırlama ise OHAL KHK’ları ve 375 sayılı Kanunun Geçici 35. maddesi kapsamında kamu görevinden çıkarılanların pasaportlarının iptal edilmesidir.
Birinci duruma göre yurt dışı çıkış yasağı kararı yargı birimlerince kaldırılmadıkça pasaport verilmesi ve tahdidin kaldırılması mümkün değildir. Diğer durumlar için çeşitli idari başvuru yolları öngörülmüştür. Yazımızın bundan sonraki kısımlarında bu idari başvuru yollarına değineceğiz.
Pasaport Kanunu Ek Madde 7
Pasaport Kanununa 17.10.2019 tarihinde eklenen madde ile yargı makamları haricinde pasaportlarına sınırlama konulanlar için yeni bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme hükümleri şu şekildedir;
“Ek Madde 7- (Ek:17/10/2019-7188/2 md.) Millî güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle;
A) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ilan edilen olağanüstü hal kapsamında kabul edilen kanunlar uyarınca kamu görevinden çıkarılmaları veya rütbelerinin alınması nedeniyle pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,
B) 18/10/2016 tarihli ve 6749 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunun 5 inci maddesi ve 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 35 inci maddesi uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,
C) Mahkemelerce yurt dışına çıkmaları yasaklananlar hariç olmak üzere bu Kanunun 22 nci maddesi uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,
haklarında aynı nedenlerden dolayı; devam etmekte olan herhangi bir idari veya adli soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlara, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine karar verilenlere, mahkûmiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere veya ertelenenlere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere, başvurmaları hâlinde kolluk birimlerince yapılacak araştırma sonucuna göre İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilir.”
Maddede görüldüğü üzere idari bir işlemle pasaportlarına sınırlama getirilenlerden haklarında soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlara, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine karar verilenlere, mahkûmiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere veya ertelenenlere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere başvurmaları halinde İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilecektir.
Bu şartları taşıyanlar pasaportlarında yer alan sınırlamaların kaldırılması için her zaman ve her hangi bir süreye tabi olmaksızın başvuruda bulunabilirler. Sınırlamaların kaldırılması ve pasaport verilmesi konusunda kanun Bakanlığa takdir hakkı tanımıştır. Ancak bu takdir hakkının hukuka uygun şekilde kullanılması gerekmektedir.
Kanunda yer alan şartları taşıdığı halde hakkındaki kısıtlamalar kaldırılmayanlar durumun kendilerine tebliğ edilmesinden itibaren 60 gün içerisinde idare mahkemelerinde dava açabilirler.
7075 sayılı Kanun Geçici 4. Madde ile İlave Tedbirlerin Kaldırılması Talebi
7075 sayılı Kanuna eklenen Geçici 4. Madde kapsamında, OHAL KHK ları ile hakkında doğrudan işlem yapılanların bu KHK larda yer alan ilave tedbirlere karşı başvuruda bulunabilmeleri imkanı getirilmiştir.
Bu KHK larda kişiler hakkında öngörülen ilave tedbirlerden birisi de pasaportlarının iptal edilmesidir. Bu sebeple hakkında KHK ile doğrudan bu tedbire hükmedilenler kanun gereğince 3 ay içerisinde başvuruda bulunarak bu tedbirin kaldırılmasını talep edebilirler.
Bu düzenlemenin yukarıda yer alan Pasaport Kanunun Ek 7. Maddeden farkları şunlardır;
1-) Bu düzenlemeden sadece hakkında doğrudan KHK ile kamu görevinden çıkarılma kararı verilenler ve buna ilaveten ek tedbir uygulananlar faydalanabilirken, ek 7. Madde, hakkında yargı kararı haricinde sınırlama getirilen herkesi kapsamaktadır.
2-) Ek 7. Madde kapsamında süresiz şekilde her zaman başvuruda bulunmak mümkünken bu düzenleme 3 ay süre ile sınırlı tutulmuştur.
3-) Ek 7. Maddede soruşturma ve kovuşturma olmamak, takipsizlik almak, beraat etmiş olmak vb. şartlar aranırken bu düzenleme kapsamında böyle bir koşul yoktur.
7075 sayılı Kanuna eklenen Geçici 4. Madde kapsamında hakkındaki pasaportunun iptal edilmesi ilave tedbirin kaldırılması talebi reddedilenlerin 60 gün içerisinde idare mahkemelerinde iptal davaları açmaları mümkündür.
İlginizi Çekebilecek Benzer Makaleler
