İdari yargılamada yürütmenin durdurulması (YD) kararı, dava konusu idari işlemin hukuka uygunluk karinesini askıya alan ve o işlemin uygulanmasını erteleyen yargısal bir karardır. Sadece iptal davasında ileri sürülebilen bu kurum, bu yönüyle iptal davasına sıkı sıkıya bağlı ve ondan ayrılmayan bir önlemdir. Bu çerçevede, yazımızda, idari yargıda yürütmenin durdurulması kurumu hakkında kısa bilgi verdikten sonra, bu kararın verilebilmesi için hangi şartların gerçekleşmesi gerektiği üzerinde durulacaktır.
HUKUKİ NİTELİĞİ
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27 nci maddesinde “Yürütmenin durdurulması”, 28 inci maddesinde de “Kararların sonuçları” ile ilgili hükümler yer almaktadır. İdari yargıda iptal davası açılmasıyla birlikte dava konusu idari işlemin yürütülmesi, bir diğer ifadeyle icra edilmesi kendiliğinden durmaz. Bir çeşit ara karar niteliğinde olan bu özelliği ile idari işlemin “icrailik” unsuru, dava konusu edilen işlem hakkında yürütmenin durdurulması kararı verilmesiyle dava sonuna kadar askıya alınır. Geçici önlem niteliği ile idari işlemin uygulanmasını ilelebet değil belli bir süre için (en geç dava sonuna kadar) ertelemektedir.
Diğer taraftan yürütmenin durdurulması kararı istisnai bir önlemdir. Asıl olan, iptal davası açılsa bile idarenin yapmış olduğu işlemin uygulanmasıdır. Bu bakımdan yürütmenin durdurulması, idari işlemin uygulandığında doğacak olan sakıncaları ortadan kaldırmak için başvurulabilecek bir araçtır.
KOŞULLARI
İdari yargıda davaya bakan mahkemenin yürütmenin durdurulması kararı verebilmesi için şekil (biçim) ve esasa ilişkin koşulların yerinde olup olmadığına bakması gerekmektedir. Buna göre;
Biçime ilişkin koşullar:
- İstem:Davacının talebi olmalıdır. İdari yargı kendiliğinden yürütmenin durdurulması kararı veremez.
- İptal Davasının Açılması:Henüz dava açılmadan YD kararının verilmesi istenemez. Bu bağlamda sadece açılmış olan bir iptal davasında istenebilir.
- Teminat Gösterilmesi:YD kararları teminat karşılığında verilir. Ancak durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir.
- Gerekçe Gösterilmesi:YD kararları iptal kararı gibi gerekçeli olmalıdır. Gerekçe, yüzeysel bir gerekçe olmayıp, idari işlemin esasına ilişkin koşullarının birlikte gerçekleştiğinin gösterildiği gibi olmalıdır.
- Davalı İdarenin Savunmasının Alınması veya Savunma Süresinin Geçmesi: İYUK md.27/2’de; “Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygu-lanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebi-lirler. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir.” Hükmü yer almaktadır. Ancak 2014 yılı değişikliği ile kamu görevlileri hakkında yapılan; Atama, Naklen Atama, Görev ve unvan değişikliği, Geçici veya sürekli görevlendirme işlemleri uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemler arasından çıkarılmıştır.
- Daha Önce Aynı Nedene Dayanmama:2012 yılında yapılan düzenleme sonrasında aynı den(ler)e dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması isteminde bulunulamaz.
- Yargı Harcı:YD istemine ilişkin yargı harcının peşin olarak ödenmesi gerekir.
Esasa ilişkin koşullar:
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için şekle ilişkin koşulların varlığı gereklidir ancak tek başına yeterli değildir. Ayrıca esasa ilişkin koşulların da gerçekleşmesi gerekir. Bununa birlikte esasa ilişkin iki koşul bulunmaktadır:
- İdari İşlemin Uygulanması Durumunda Giderilmesi Güç Ya Da İmkânsız Zararlar Doğması
- İdari İşlemin Açıkça Hukuka Aykırı Olması
Yukarıda yer alan bu iki koşulun birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Yasada yürütmenin durdurulması kararının hukuka aykırı olduğunu düşünen ilgililer (taraflar) için özel bir itiraz yol öngörülmüştür. Karara karşı kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi (7) gün içinde itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
Yürütmenin durdurulması kararı verilince, dava konusu işlem, hiç yapılmamış sayılır ve işlemden önceki durum geri gelir. Diğer bir ifadeyle, yürütmenin durdurulması kararı geri yürür diyebiliriz.
Bizi Takipte Kalın
