Disiplin Soruşturması ve Görevden Uzaklaştırma
Bir kamu kurumunda çok sayıda kamu görevlisi bulunmaktadır. Devlet dairesi içerisinde çalışan bu görevlilerin/memurların işbirliği ve belirli bir düzen içinde görev yapmaları esastır. İdare hukuku alanında “Disiplin Soruşturması”, kamu görevlilerinin hukuk kurallarınca öngörülen yükümlülüklerini yerine getirirken işledikleri kusurlar için karşı karşıya kalacağı müeyyideler anlaşılmaktadır.
Disiplin soruşturmasına soruşturma emri ile başlanır. Bu soruşturma emri, ilgili kurumdaki disiplin amiri tarafından doğrudan verilebileceği gibi yetkili disiplin amirinden bu yönde emir vermesi de talep edilebilir. Örneğin Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Disiplin Yönetmeliği’ne göre bir hasta bakıcının disiplin amiri sağlık bakım hizmetleri müdürüdür. Bu konuda her yetkili kendi kurum mevzuatına göre ayrıca belirlenebilmektedir. Bu çerçevede, yazımızda, kısaca, disiplin soruşturma usulünün nasıl olduğu, soruşturmaya istinaden uygulanan görevden uzaklaştırmaya kimlerin yetkili olduğu ve bu durumlarda görevli ve yetkili mahkemenin neresi olduğu üzerinde durulmuştur.
Disiplin soruşturmasındaki ana kurala göre, soruşturmacı atanarak, soruşturma konusu açıkça belirtilerek (yer, kişi, zaman ve olay), kim hakkında soruşturma yapılacağı ve soruşturmacının kim olduğu hususlarını içerir şekilde yazılı görevlendirme yapılması, bu görevlendirme yazısının soruşturmacıya tebliğ edilmesi gerekmektedir. Soruşturmaya Devlet Memurlar Kanunu (DMK) madde 127’de yer alan soruşturma zaman aşımı süresi içinde başlanmalıdır. Devlet memuruna bir yazı ile savunma hakkı tanınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturma tamamlandığında ise bu konuda bir rapor düzenlenmesi zorunludur. Disiplin soruşturması ve savunma alınması konusunda Ankara İdare Hukuku Avukatı ASG Hukuk&Danışmanlık Bürosu avukatlarından hukuki destek alabilirsiniz.
Görevden uzaklaştırma ise, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir. Görevden Uzaklaştırmaya yetkili kişiler DMK madde 138’de şu şekilde yer almaktadır:
- Atamaya yetkili amirler;
- Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri;
- İllerde valiler;
- İlçelerde kaymakamlar (İlçe idare şube başkanları hakkında valinin muvafakati şarttır.)
Görevinden uzaklaştırılan Devlet memurları hakkında görevden uzaklaştırmayı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması şarttır. Bununla birlikte, Görevden uzaklaştırma; bir disiplin kovuşturması icabından olduğu takdirde en çok 3 ay devam edebilir. Bu süre sonunda hakkında bir karar verilmediği takdirde memur görevine başlatılır. Bir ceza kovuşturması icabından olduğu takdirde görevinden uzaklaştırmaya yetkili amir (Müfettişlerin görevinden uzaklaştırdıkları memurlar hakkında atamaya yetkili amir) ilgilinin durumunu her iki ayda bir inceleyerek görevine dönüp dönmemesi hakkında bir karar verir ve ilgiliye de yazı ile tebliğ eder.
Disiplin Ceza Davası Görevli – Yetkili Mahkeme – Zaman aşımı
Disiplin soruşturması sonucunda memur hakkında bir ceza verilmesi durumunda, verilen cezanın iptali için görevli ve yetkili mahkeme nezdinde idari dava açılması gerekmektedir.
Disiplin cezasının iptali için görevli mahkeme İdare Mahkemeleridir. Bununla birlikte, idare hukukunda yetki kuralları da kamu düzeninden olup, her aşamada taraflarca ileri sürülebileceği gibi mahkemece de resen dikkate alınabilir. Bu bağlamda, iptal davalarında genel yetkili mahkeme dava konusu işlemi yapan idarenin bulunduğu yer mahkemesidir. Ancak söz konusu taraflardan birisi kamu görevlisi ise özel yetki kuralları devreye girmektedir. Bu bakımdan yazı konumuz ile ilgili disiplin cezaları ve görevden uzaklaştırma konusunda şöyle bir ayrım karşımıza çıkmaktadır:
- Kamu görevlilerinin görevine son verilmesi, emekli edilmesi veya görevden uzaklaştırılmaları ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlisinin son görev yaptığı yer idare mahkemesidir.
- Kamu görevlilerinin görevle ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayan disiplin cezaları (uyarma, kınama, aylıktan kesme vb.) ile ilerleme, yükselme, sicil, intibak gibi davalarda yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir. İşlemi kimin yaptığı ve nerede yaptığı önem arz etmemektedir.
Kamu görevlileri görevden uzaklaştırıldıkları tarihten veya haklarında verilen disiplin cezalarının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde iptal davası açabilirler. Disiplin ceza davası Ankara’da hizmet veren ASG Hukuk&Danışmanlık Bürosu’nun uzmanlık alanları arasında yer almaktadır.
Disiplin soruşturması/cezası, görevden uzaklaştırma ve bunlara bağlı olarak açılan ceza kovuşturması konularında zaman aşımı, savunma hazırlama ve dava açma konusu başta olmak üzere idare hukuku alanında daha detaylı bilgi ve yardım almak için ASG Hukuk&Danışmanlık Ofisi ile iletişime geçebilirsiniz.
